Przepisy rozdziału trzydziestego piątego kodeksu karnego zapewniają prawnokarną ochronę mienia. Ochrona ta ma kompleksowy i zniuansowany charakter, nie ogranicza się bowiem jedynie do przestępstwa kradzieży stypizowanego w art 278kk – zaboru mienia dokonanego w celu jego przywłaszczenia.
Przestępstwo rozboju w kontekście innych przepisów o przestępstwach przeciwko mieniu
Przypadki zachowań, które zostały ujęte w przepisach rozdziału trzydziestego piątego kk – dotyczącego przestępstw przeciwko mieniu, obejmują także zdarzenia polegające chociażby na dokonaniu kradzieży z użyciem przemocy wobec osoby lub groźby jej użycia albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności – kradzież taka stanowi przestępstwo rozboju w rozumieniu art 280kk – przepisu, który znajduje się w prawie karnym zaraz za przepisami dotyczącymi przestępstw kradzieży oraz kradzieży z włamaniem.
Unormowanie kodeksowe i definicja rozboju
Odpowiedzialność za przestępstwo rozboju została uregulowana w art 280kk – przepis ten przewiduje dla sprawcy kradzieży popełnionej z użyciem przemocy lub groźby jej zastosowania bądź poprzez doprowadzenie człowieka do bezbronności lub nieprzytomności karę pozbawienia wolności w wymiarze od lat dwóch do dwunastu.
Aby zachowanie sprawcy wypełniało znamiona czynu z art 280kk – musi on dopuścić się kradzieży. Kradzież rozumie się tu jako zabór w celu przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej – jest to zatem definicja pokrywająca się z tą, która wynika z treści przepisu art 278kk – przepisu regulującego odpowiedzialność za przestępstwo kradzieży. Jest to zresztą definicja, do której odwołują się także inne przepisy rozdziału trzydziestego piątego kodeksu karnego, jak choćby art 279 kk czy art 281 kk
Dla wypełnienia znamion przestępstwa rozboju jest jednak również konieczne, by sprawca, dokonując zaboru cudzego mienia ruchomego, działał w określony sposób, posługując się w swoim czynie jedną z metod opisanych w przepisie.
Pierwszy ze sposobów działania sprawcy popełniającego przestępstwo rozboju polega na zastosowaniu przemocy. Należy mieć na uwadze, iż definicji tej odpowiada jedynie zastosowanie przemocy wobec osoby. Pogląd ten znalazł odzwierciedlenie chociażby w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2002 roku, sygn. akt III KKN 329/01, w którym orzeczono, iż „w myśl art 280 § 1 kk z 1997 r. na zachowanie sprawcy rozboju składa się kradzież dokonana w jeden z wymienionych w tym przepisie sposobów. Działanie polegające na wyrwaniu przedmiotu kradzieży z ręki pokrzywdzonego żadnemu z tych sposobów nie odpowiada. Oddziaływanie siłą fizyczną wyłącznie na przedmiot kradzieży nie może być w szczególności utożsamiane z >>użyciem przemocy wobec osoby<<.”
Oprócz zastosowania przemocy – sprawca może także dopuścić się rozboju w taki sposób, iż zagrozi użyciem przemocy. Przyjmuje się, iż jakkolwiek groźba taka musi także być nakierowana na osobę, to nie musi to być osoba, na szkodę której dokonywany jest zabór mienia.
Zachowanie sprawcy odpowiada ustawowej definicji rozboju także wtedy, gdy sprawca doprowadza pokrzywdzonego do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Należy mieć na uwadze, iż chodzi w tym przypadku nie tyle o brak woli stawienia oporu po stronie pokrzywdzonego, lecz o taką sytuację, gdy jest on pozbawiony takiej możliwości. W wyroku z dnia 17 lutego 1975 roku, sygn. akt II KR 285/74, Sąd Najwyższy stwierdził, iż „przez stan bezbronności rozumieć należy nie sam brak chęci stawiania oporu, lecz tylko taką sytuację, w której ofiara nie ma wręcz fizycznej możności stawiania oporu wskutek braku sił (np. obezwładnienie ofiary przez zastosowanie środków farmakologicznych, chemicznych lub tp.) lub braku swobody ruchów (np. związanie)”.
Typ kwalifikowany
Odpowiedzialność sprawcy rozboju ulega zaostrzeniu w warunkach ujętych w paragrafie drugim art 280kk – a więc w sytuacji, gdy sprawca posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem. W takiej sytuacji ustawa przewiduje karę pozbawienia wolności od lat trzech do piętnastu. Na gruncie orzecznictwa Sądu Najwyższego przyjmuje się ściśle określone kryteria, wedle których należy definiować niebezpieczny przedmiot lub środek obezwładniający. W wyroku z dnia 24 stycznia 2001 roku, sygn. akt I KZP 45/00, Sąd Najwyższy orzekł, iż „wymieniony w art. 280 § 2 k.k. >>środek obezwładniający<< – podobnie, jak i inne wskazane tam przedmioty i sposób działania – musi być >>niebezpieczny<<, tj. bezpośrednio zagrażający życiu człowieka”.
Zachęcamy do sprawdzenia szczegółów naszych usług:
PRAWO RODZINNE ŁÓDŹ
PRAWO KARNE ŁÓDŹ
PORADY PRAWNE ŁÓDŹ