Popełnienie przestępstwa pociąga za sobą zwykle proces karny przeciwko sprawcy. W jego toku sprawcy przestępstwa zostaną postawione zarzuty, następnie prokurator skieruje do sądu akt oskarżenia, a sąd – jeżeli stwierdzi w procesie, że zgromadzone dowody wskazują na sprawstwo i winę oskarżonego – wyda wyrok skazujący.
Wydanie przez sąd wyroku skazującego jest na ogół niezwykle dolegliwe w skutkach dla skazanego. Sąd wymierza mu bowiem na ogół karę taką, jak grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienia wolności, może także orzekać w przedmiocie środków karnych, jak choćby zakaz prowadzenia pojazdów, oraz nakładać na skazanego obowiązki o charakterze kompensacyjnym. Szczególną dolegliwością jest także umieszczenie informacji o skazaniu w Krajowym Rejestrze Karnym prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości, co pozbawia skazanego możliwości posługiwania się przymiotem niekaralności – to jest możliwości wystąpienia o stosowne zaświadczenie i przedłożenia go chociażby pracodawcy.
Dolegliwości tych pozwala w niektórych przypadkach w pewnej mierze uniknąć instytucja warunkowego umorzenia postępowania, która może znajdować zastosowanie w odniesieniu do sprawców niektórych przestępstw. Warunkowe umorzenie postępowania jest możliwe jedynie w odniesieniu do niekaranego wcześniej za przestępstwo umyślne sprawcy przestępstwa, kara za które nie przekracza pięciu lat pozbawienia wolności. Możliwość zastosowania tej instytucji wymaga również, aby wina i społeczna szkodliwość czynu nie były znaczne, a okoliczności jego popełnienia nie budziły wątpliwości. Ponadto postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia muszą w ocenie sądu uzasadniać przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.
Okres próby trwa w tym przypadku od roku do lat trzech. Sąd może oddać sprawcę pod dozór kuratora oraz nałożyć na niego szereg obowiązków, w tym obowiązek naprawienia szkody. Sąd może podjąć warunkowo umorzone postępowanie, jeżeli w okresie próby skazany popełni przestępstwo lub w inny sposób rażąco naruszy porządek prawny. Podjęcie postępowania może w tym przypadku nastąpić nie później niż sześć miesięcy po zakończeniu okresu próby.
Wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne nie ma charakteru wyroku skazującego. Jakkolwiek informacja o nim jest umieszczana w Krajowym Rejestrze Karnym, osoba, wobec której wydano wyrok, pozostaje osobą niekaraną za przestępstwo. Zatarcie wyroku, czyli usunięcie informacji o nim z Rejestru, następuje sześć miesięcy po pomyślnym zakończeniu okresu próby.
Zachęcamy do sprawdzenia szczegółów naszych usług: