Prawo karne penalizuje nie tylko czyny, które w bezpośredni sposób naruszają dobra chronione prawem, ale również nierespektowanie zakazów wynikających z orzeczeń sądowych. Jak rozumieć art 244 kk i co należy o nim wiedzieć w kontekście zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Kiedy sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych?
Zgodnie z art. 42 k.k. sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeśli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Warto zwrócić uwagę, że w tym przypadku działanie sądu ma charakter fakultatywny i zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy.
Obligatoryjne orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów następuje w razie złamania przez sprawcę sądowego zakazu prowadzenia pojazdów, niezatrzymania się do kontroli policji (art. 178b k.k.) oraz prowadzenie pojazdu pomimo cofnięcia uprawnień (art. 180 k.k.).
Dodatkowo przesłanka nietrzeźwości lub znajdowania się po wpływem środka odurzającego w momencie popełnienia czynu stanowi okoliczność obciążająca, która podnosi minimalny wymiar zakazu do lat 3. Zgodnie z art. 43 §1 k.k. zakaz prowadzenia pojazdów orzeka się od 1 roku do 15 lat.
Czy sąd może orzec dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów
W określonych przez prawo sytuacjach (art. 42 §4 k.k.) sąd może orzec dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów. Mowa o ponownym prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości albo o popełnieniu pod wpływem alkoholu wypadku drogowego, alternatywnie spowodowania katastrofy ze skutkiem śmiertelnym lub ucieczce z miejsca zdarzenia.
We wszystkich tych sytuacjach dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów ma charakter obligatoryjny. Jedynie w wyjątkowych przypadkach usprawiedliwionych szczególnymi okolicznościami sąd może odstąpić od nałożenia sankcji.
Art 244 kk, czyli niewykonywanie zakazu sądowego prowadzenia pojazdów mechanicznych
Ustawodawca w art 244 kk wprowadził karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat dla sprawcy, który swoim zachowaniem prowadzi do niewykonania zakazu orzeczonego na podstawie innego przepisu. Mowa o zakazie:
- zajmowania określonego stanowiska, wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności gospodarczej;
- pracy w instytucjach i organach państwowych i samorządowych, w tym również spółkach z udziałem Skarbu Państwa minimum 10%;
- wykonywaniem czynności wymagających zezwolenia, o ile wiążą się z pracą ze zwierzętami;
- prowadzenia pojazdów mechanicznych;
- wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych;
- wstępu na imprezę masową;
- przebywania w określonych środowiskach lub miejscach;
- kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do nich lub opuszczania określonego miejsca pobytu;
- posiadania zwierząt lub określonej ich kategorii.
Przepis penalizuje również zignorowanie nakazu publikacji orzeczenia w określonej treści i formie oraz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.
Pomimo ogromnej różnorodności nakazów i zakazów statystycznie najczęściej osobom skazanym zdarza się naruszyć zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Oznacza on, że kierowca, pomimo, że z technicznego punktu widzenia jest uprawniony do prowadzenia pojazdów według kategorii określonych w prawie jazdy musi oddać dokument stwierdzający uprawnienie. Dopiero od tego momentu liczony jest czas trwania zakazu.
Należy wyraźnie zaznaczyć, że zakaz obejmuje każdą jazdę samochodem bez względu na jej długość. Nawet więc trwający kwadrans dojazd do marketu może skończyć się uruchomieniem sankcji karnej w razie kontroli policyjnej.
Skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych a blokada alkoholowa
Kodeks karny wykonawczy w art. 182a przewiduje możliwość ubiegania się o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych poprzez montaż specjalnej blokady w samochodzie. Warunkiem dopuszczalności ubiegania się o skrócenie zakazu jest:
- wykonywanie ograniczenia przez połowę okresu, na jaki zostało ono orzeczone;
- w przypadku dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów wykonywanie zakazu przez minimum 10 lat.
Ustawodawca oprócz przesłanki okresu wprowadził też przesłankę pozytywnej oceny kryminologicznej. Na łagodniejsze traktowanie mogą liczyć sprawcy, których postawa, właściwości, warunki osobiste oraz zachowanie w okresie wykonywania zakazu uzasadniają przekonanie, że prowadzenie przez nich pojazdu nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Skrócenie zakazu polega na zgodzie na montaż w pojeździe sprawcy blokady alkoholowej. To moduł, o którym mowa w art. 2 pkt 84 ustawy prawo o ruchu drogowym, czyli urządzenie techniczne uniemożliwiające uruchomienie pojazdu silnika silnikowego i pojazdu szynowego, w przypadku gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3 powietrza.
Montaż blokady alkoholowej zakłada więc całkowitą abstynencję sprawcy, bez rozróżniania stanu nietrzeźwości oraz stanu po spożyciu alkoholu.
Co należy wiedzieć o blokadzie alkoholowej?
Warto mieć na względzie, że wyrażenie zgody przez sąd na kierowanie pojazdów mechanicznych wyposażonych w blokadę alkoholową nie jest równoznaczne z cofnięciem zakazu. Kierowca, który wsiądzie za kierownicę auta niewyposażonego w urządzenie monitorujące stężenie alkoholu łamie zakaz prowadzenia samochodu tak samo, jak gdyby nie wydano postanowienia w sprawie montażu blokady. Jest to jednak pewna forma skrócenia sankcji.
Sąd, który otrzymał wniosek sprawcy o zmianę wykonywania środka karnego po rozpatrzeniu wszystkich okoliczności sprawy wydaje postanowienie. Jeśli jest ono negatywne, wnioskodawca może złożyć zażalenie.
W praktyce zaleca się, aby kierowca, wobec którego zastosowano złagodzenie zakazu woził przy sobie aktualne zaświadczenie o kalibracji blokady. Jeżeli w trakcie rutynowej kontroli okaże się, że urządzenie działa nieprawidłowo lub zaświadczenie straciło ważność jazda samochodem będzie równoznaczna ze złamaniem zakazu sądowego i skutkami, o których mowa w art 244 kk
Blokada alkoholowa jest kalibrowana co 12 miesięcy, zaś pierwszy raz przed dniem jej montażu w pojeździe. Kierowca, który jest zobowiązany do korzystania z tego urządzenia musi przedstawić pojazd do badania technicznego w OSKP niezależnie od terminu rutynowego przeglądu. Blokada montowana jest na koszt skazanego.
Skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych bez blokady alkoholowej
Kierowca, wobec którego orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych może ubiegać się o skrócenie czasu wykonywania środka karnego na podstawie art. 84 k.k.:
- po upływie połowy okresu, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był wykonywany w stosunku do niego przez przynajmniej 1 rok;
- jeżeli zakaz jest dożywotnio – kiedy sprawca przestrzegał porządku prawnego i nie zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa – po upływie minimum 15 lat wykonywania środka karnego.
Przychylenie się przez sąd do wniosku zależy, podobnie jak w przypadku zgody na montaż blokady alkoholowej od użytych argumentów. O skrócenie zakazu nie mogą ubiegać się sprawcy, wobec których środek karny został orzeczony w trybie art. 42§2 k.k., czyli za przestępstwa takie, jak popełnienie czynu zabronionego pod wpływem alkoholu albo ucieczka z miejsca zdarzenia.
Zakaz prowadzenia pojazdów dla wielu kierowców jest karą bardziej uciążliwą od grzywny lub kary ograniczenia wolności. Warto mieć świadomość, kiedy kierowca może wystąpić o jego skrócenie. W razie wątpliwości co do przysługujących praw kancelaria adwokacka pomoże złożyć odpowiednie pismo do właściwego sądu.
Zachęcamy do sprawdzenia szczegółów naszych usług: